ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਨੈਟਵਰਕ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ “ਮਨ ਕੀ ਬਾਤ” ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਰਾਹੀਂ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ। ਮਾਨ ਕੀ ਬਾਤ ਦੇ 69 ਵੇਂ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਵਿਡ -19 ਸੰਕਟ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਜਬਰਦਸਤ ਲਚਕੀਲਾਪਣ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੈ, ਤਾਂ ‘ਆਤਮ ਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ’ ਦੀ ਨੀਂਹ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰਹੇਗੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਸੈਕਟਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮਿਥਿਹਾਸਕਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਜ਼ਾਰੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਮੌਕੇ ਤੇ ਹਰਿਆਣੇ ਦੇ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕੰਵਰ ਚੌਹਾਨ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੰਡੀ ਦੇ ਬਾਹਰ ਆਪਣੇ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ 2014 ਵਿੱਚ, ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਨ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਕਮੇਟੀ (ਏਪੀਐਮਸੀ) ਐਕਟ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਜਿਸਦਾ ਉਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਉਤਪਾਦਕ ਸੰਗਠਨ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਹੁਣ ਮਿੱਠੀ ਮੱਕੀ ਅਤੇ ਬੇਬੀ ਮੱਕੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਅਜ਼ਾਦਪੁਰ ਮੰਡੀ, ਵੱਡੇ ਰਿਟੇਲ ਚੇਨ ਅਤੇ ਫਾਈਵ ਸਟਾਰ ਹੋਟਲ ਨੂੰ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਕਿਤੇ ਵੀ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਵੇਚਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਹੈ, ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਹੀ ਸਪੈਕਟਰਮ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਉਤਪਾਦਕ ਸੰਸਥਾ – ਸ਼੍ਰੀ ਸਵਾਮੀ ਸਮਰੱਥ ਫਾਰਮ ਪ੍ਰੋਡਿਊਸਰ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਟਿਡ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦਿਆਂ ਏਪੀਐਮਸੀ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਫਲਾਂ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਫਾਇਦਿਆਂ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪੁਣੇ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਖੁਦ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਤੋਂ ਸਿੱਧੇ ਵੇਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਕੇਲਾ ਫਾਰਮ ਪ੍ਰੋਡਿਊਸ ਕੰਪਨੀ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਤੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਫਲ ਅਤੇ ਕੇਲੇ ਖਰੀਦੇ, ਅਤੇ ਚੇਨਈ ਦੀ ਇੱਕ ਸਬਜ਼ੀ ਕੰਬੋ ਕਿੱਟ ਨੂੰ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੀ। ਮੋਦੀ ਨੇ ਲਖਨ ਫਾਰਮ ਦੇ ‘ਇਰਾਡਾ ਫਾਰਮਰ ਪ੍ਰੋਡਿਊਸਰ’ ਸਮੂਹ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ, ਸਿੱਧੇ ਕਾਸ਼ਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਤੋਂ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਵਿਚਾਲੇ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਵਿਚੋਲੇ ਤੋਂ ਮੁਫਤ ਵੇਚਿਆ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਨਵੀਨਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਵਧੇਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਇਕ ਕਿਸਾਨ ਇਸਮਾਈਲ ਭਾਈ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਖੇਤੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਡਰਿਪ ਸਿੰਚਾਈ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਆਲੂਆਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ। ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਆਲੂ ਹੁਣ ਉਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਸਿੱਧਾ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਵੱਡੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਚਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਨ ਕੀ ਬਾਤ ਸੰਬੋਧਨ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਉਨੀ ਹੀ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਜਿੰਨਾ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਸਭਿਅਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ‘ਜਿਥੇ ਆਤਮਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਕਹਾਣੀ ਹੈ’। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਉਣ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਵੀ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਆ।
ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣ ਜਾਂ ਕਿੱਸਾਗੋਈ ਦੀ ਅਮੀਰ ਪਰੰਪਰਾ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਦਿਆਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ‘ਹਿੱਤੋਪਦੇਸ਼’ ਅਤੇ ‘ਪੰਚਤੰਤਰ’ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਜਾਨਵਰਾਂ, ਪੰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਮੇਲਿਆਂ ਦੀ ਕਾਲਪਨਿਕ ਦੁਨੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਸੋਝੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਤਮਿਲਨਾਡੂ ਅਤੇ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ‘ਵਿੱਲੂ ਪਾਤ’ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਦਿੱਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਕਹਾਣੀ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੰਗਮ ਹੈ ਅਤੇ ਕਠਪੁਤਲੀ ਦੀ ਜੀਵੰਤ ਪਰੰਪਰਾ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ-ਅਧਾਰਿਤ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣ ਦੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਵੀ ਕੀਤਾ।
ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿੱਸਾਗੋਈ ਦੇ ਕਲਾ ਰੂਪ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕਈ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਈਆਈਐਮ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸ਼੍ਰੀ ਅਮਰ ਵਿਆਸ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ‘ਗਾਥਾਸੋਰੀ ਇਨ’ , ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਵੈਸ਼ਾਲੀ ਵਿਆਪਰੇ ਦੇਸ਼ਪਾਂਡੇ ਅਤੇ ਚੇਨਈ ਦੀ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਸ਼੍ਰੀਵਿਦਿਆ ਵੀਰਘਘਵਨ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਲਾਘਾ ਕੀਤੀ,ਜੋਂ ਸਾਡੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਕਰਮ ਸ਼੍ਰੀਧਰ ਦੁਆਰਾ ਬੰਗਲੁਰੂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਕੰਮ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਬਹਮ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਹਾਣੀਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਮਹਾਂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਲੱਭਣ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣ ਦੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਉਣਾ ਜਨਤਕ ਜੀਵਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਚਾਰ ਪੇਸ਼ ਕਿ ਹਰ ਹਫ਼ਤੇ, ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾ ਚੁਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਤਰਸ, ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ, ਬਹਾਦਰੀ, ਕੁਰਬਾਨੀ, ਬਹਾਦਰੀ ਆਦਿ ਅਤੇ ਹਰ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਨੂੰ ਉਸ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਸਕ੍ਰਿਪਟ: ਕੌਸ਼ਿਕ ਰਾਏ; ਏਆਈਆਰ: ਨਿਊਜ਼ ਐਨਾਲਿਸਟ
ਅਨੁਵਾਦਕ: ਮਨਜੀਤ ਅਣਖੀ